Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobom, które ukończyły 75 lat i pobierają emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy (z wyłączeniem renty socjalnej i świadczenia „Mama 4 plus”). Tym osobom ZUS przyznaje dodatek z urzędu.
Na wniosek taki dodatek mogą dostać osoby przed 75. rokiem życia, jeśli lekarz orzecznik lub komisja lekarska ZUS uzna je za całkowicie niezdolne do pracy i do samodzielnej egzystencji. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Niezdolność do samodzielnej egzystencji orzeka się w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu, który powoduje konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Przy ubieganiu się o dodatek potrzebne jest zaświadczenia o stanie zdrowia na druku OL-9. Wypełnia je lekarz prowadzący nie później niż na miesiąc przed dniem, w którym będzie złożony wniosek o dodatek
Dodatek pielęgnacyjny jest wolny od podatku i potrąceń. Dodatek jest co roku podwyższany przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji. Będzie wzrastał od miesiąca, w którym ZUS będzie waloryzował emeryturę lub rentę.
Osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji, które nie pobierają emerytury ani renty z ZUS, a np. otrzymują rentę socjalną lub świadczenie „Mama 4 plus”, mogą ubiegać się o zasiłek pielęgnacyjny w ośrodku pomocy społecznej.
Inne dodatki, które obecnie wypłaca ZUS to m.in. dodatek za tajne nauczanie, dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego uznanego za całkowicie niezdolnego do pracy i do samodzielnej egzystencji, dodatek dla sieroty zupełnej (to 654,48 zł, a może go otrzymać osoba, która pobiera rentę rodzinną, a jej rodzice nie żyją), dodatek kombatancki, dodatek kompensacyjny, dodatek do renty inwalidy wojennego, świadczenie dla byłych żołnierzy górników i osób deportowanych, świadczenie dla osób deportowanych (zależne od liczby miesięcy pracy), ryczałt energetyczny.
Większość dodatków ZUS wypłaca, jest razem z podstawowym świadczeniem. Warto regularnie sprawdzać zmiany ich wysokości, zwłaszcza po marcowej waloryzacji.